Tấm bản đồ - bài thơ cuối cùng của Wisława Szymborska(*)

Thái Linh dịch

Phẳng như cái bàn

nơi nó được trải lên.

Bên dưới nó không có gì
chuyển động và đổi chỗ.

Hơi thở loài người của tôi - trên nó, 

không gây ra cơn lốc xoáy nào

và không gì xáo trộn các sắc màu
tinh khiết nó mang.

Thậm chí biển luôn hiền hòa xanh

bên những bờ biển tả tơi rách nát.

Mọi thứ ở đây đều nhỏ xinh, gần và đến được.

Tôi có thể gí vào núi lửa bằng đầu móng tay,

xoa lên các địa cực mà chẳng cần những chiếc găng dày,

tôi có thể bằng một cái nhìn

thâu tóm mọi sa mạc

cùng dòng sông ngay sát sát bên.

Rừng rậm được đánh dấu bằng vài cái cây,

giữa chúng người ta khó lòng đi lạc.

Phía Đông và phía Tây,

dưới và trên xích đạo -

yên lặng như anh túc đã gieo¹,

và trong mỗi hạt đen

người người sinh sống.
Những nấm mộ tập thể và những đổ nát bất ngờ

trong bức tranh này không có.

Biên giới giữa các quốc gia chỉ thấy mờ mờ,

như thể chúng đang phân vân – tồn tại hay không tồn tại.

Tôi thích những tấm bản đồ, bởi vì chúng nói dối.

Bởi chúng không để cho sự thật hung hăng được bước lại gần.

Bởi hào hiệp, với tinh thần thiện hảo

chúng trải ra bàn cho tôi một thế giới

không thuộc thế giới này.

-----

1 Tục ngữ Ba Lan, có nghĩa là rất yên lặng.

Nguyên tác:

Mapa

Płaska jak stół,

na którym położona.
Nic się pod nią nie rusza

i miejsca nie zmienia.

Nad nią - mój ludzki oddech

nie tworzy wirów powietrza

i nic nie mąci jej czystych kolorów.

Nawet morza są zawsze przyjaźnie błękitne

przy rozdzieranych brzegach.

Wszystko tu małe, dostępne i bliskie.
Mogę końcem paznokcia przyciśckać wulkany,

bieguny głaskać bez grubych rękawic,

mogę jednym spojrzeniem

ogarnąć każdą pustynię

razem z obecną tuż tuż obok rzeką.

Puszcze są oznaczone kilkoma drzewkami,

między którymi trudno by zabłądzić.

Na wschodzie i zachodzie,

nad i pod równikiem -

cisza jak makiem zasiał,

a w każdym czarnym ziarnku

żyją sobie ludzie.
Groby masowe i nagłe ruiny

to nie na tym obrazku.

Granice krajów są ledwie widoczne,

jakby wahały się - czy być czy nie być.

Lubię mapy, bo kłamią.

Bo nie dają dostępu napastliwej prawdzie.
Bo wielkodusznie, z poczciwym humorem

rozpościerają mi na stole świat

nie z tego świata.

(*) Đây là bài thơ cuối cùng của Wisława Szymborska. Vài ngày trước khi qua đời, bà vẫn còn viết nó và quyết định sẽ đăng trên tuần báo "Tygodnik Powszechny". Thư ký của bà chuyển bài thơ này cho tòa soạn báo vào ngày 31.1.2012. Bài thơ được đăng trong chuyên san của tuần báo ra ngày 6.2.2012, số đặc biệt dành cho Szymborska.